Piet J. van den Hout

Met Pasen is de wereld altijd een beetje in de war. Voor degenen die het niet meer weten: de christenen vieren met Pasen de opstanding van Jezus Christus. Maar ga je tijdens de paasdagen bij iemand op bezoek, christen of niet, dan is de kans groot dat je ergens in de hoek van de tuin kinderen ziet rondscharrelen. Ze zoeken eieren. Die zijn geverfd. De paashaas heeft ze her en der verstopt. De paashaas? Het moet niet gekker worden. Wat heeft die nu met het paasfeest te maken?

Er doen de wildste verhalen de ronde over de paashaas. In de laatste eeuw voor Christus vertelden de Germanen elkaar over de godin Ōstara, de godin van de lente. De Engelsen kenden haar vroeger als Ēostrae. De naam verwijst naar het oosten, waar de zon opkomt, die de lente aankondigt. En daarin herkennen we weer het Duitse Ostern en het Engelse Eastern. Bij ons is de christelijke naam ‘Pasen’, die van het joodse lentefeest ‘Pesach’ komt, gangbaar gebleven. Hoe dan ook: Pasen is lente; het leven overwint de dood; de zon rijst aan de kim en verdrijft met haar warmte de winterse kou.

En die haas dan? Het verhaal gaat dat godin Ōstara in enig jaar een beetje laat was met het opstarten van de lente. De natuur was daardoor wat van slag. Zo was er een jong vogeltje, dat bijna door de kou was bezweken. Ōstara deed er alles aan om het te redden. Maar het beestje was al zo onderkoeld dat het niet meer kon vliegen. Daarop veranderde de godin het vogeltje in een haas. Sindsdien was de haas één dag in het jaar in staat om eieren te leggen.

Maar waarom juist een haas? Ga op een ochtend in maart, weer maakt niet uit, naar een vette polder en je ziet waarom.

De moer (vrouwtjeshaas) verspreidt met opgeheven staart een geur waar de rammen wild van worden.

Eempolder, 28 maart 2018. De hazen hebben de kolder in de kop. Vijf opgewonden mannetjes rennen in woeste vaart achter een wijfje aan. Alleen aan het gedrag kun je de mannetjes van de vrouwtjes onderscheiden. Of je zou een ram in de hand moeten hebben. Dan zou je kunnen zien dat de zaadballen, die in de winter nog in een buikplooi lagen te rusten, zijn afgedaald tot vlakbij de penis. Klaar voor de lente.

Een ram probeert de moer te imponeren door zich groot te maken.

Vijf rammen hebben zich verzameld rondom de moerhaas. De sfeer is grimmig. De moer deelt hier en daar rake klappen uit met voor- en achterpoten om opdringerige mannen van zich af te houden. Een ram gaat rechtop staan om haar te imponeren. Zij lijkt aanvankelijk niet bijster geboeid door het machtsvertoon om haar heen, totdat ze zich, als in een ordinaire caféruzie, weer boven op een van de mannen stort. Haar staart staat als een witte donsvlag recht overeind. Ze lijkt wel een revuemeisje uit de Moulin Rouge. Hierdoor legt ze haar anaalklieren vrij waardoor een sterk riekende geur wordt verspreid. Een bunny die de mannen het hoofd op hol brengt.

De race is begonnen.

 

En dan spurt ze weg. Alle rammen erachteraan. De race is begonnen. In wilde vaart gaan ze over het weiland, springen over sloten, slaan haken, rennen terug naar waar ze vandaan kwamen, maken de meest idiote bokkensprongen en werpen zich dan in de volgende haarspeldbocht. ‘As mad as a March hare’, weten ze al sinds de zestiende eeuw in Engeland.

 

Het gaat er ruig aan toe.

Het gaat er ruig aan toe. Van geilheid kunnen de mannen haar bij wijze van spreken wel de kleren van het lijf rukken. Een van de rammen — is het steeds dezelfde? — duwt zijn snuit voortdurend tegen de anaalklier van het vrouwtje, terwijl hij haar met de nagels van zijn voorpoten probeert te omvatten. Hele plukken haar zijn uit haar rug getrokken, zodat op veel plekken de witte binnenvoering van haar bontmanteltje te zien is.

In wilde achtervolging, aangetrokken door de geur uit de anaalklier van het wijfje.

Alleen de eerste prijs telt: slechts de ram die de race het langste volhoudt mag straks met de moer paren. 

Na zo’n dag in het veld kun je van die paashaas toch een beetje chocolade maken.