Piet J. van den Hout

In het hart van de Spaanse Extremadura snijdt de Taag in grillige lussen diep door een landschap van lage struiken en grassen, garrigue, waar kale rotsen uit oprijzen. Monfragüe heet het hier. Volgens sommigen komt het van het Romeinse (Latijnse) mons fragorum, dat levendige of lommerrijke berg zou betekenen, maar volgens anderen – die menen dat het mons fagorum moet zijn (omdat fragum aardbei betekent) – is het de berg van de beuken (Fagus). Hoe het ook zij, het is er zonder meer levendig, vooral bij Salto del Gitano, een steile rots waar volgens de legende een zigeuner vanaf sprong om met een gigantische zweefvlucht, over de Taag heen, aan de Guardia Civil te ontkomen.

Ook vale gieren storten zich hier van de rotsen. Zij worden opgevangen door hun reusachtige vleugels waarop ze vlak langs mij zweven, de ene vogel onderlangs, de andere bovenlangs of op ooghoogte, vaak zo dichtbij dat hun reuzenformaat bijna tastbaar wordt. Er vliegt ook een monniksgier over, een soort waarvan er in Spanje nog geen duizend leven, tegen wel tienduizend vale gieren. 

Aan de overzijde zitten de vale gieren met tientallen op de rotsen. De vogels met gele irissen, gele snavels en witte kragen zijn minstens vier of vijf jaar en oud genoeg om te broeden. Jonge vale gieren hebben een donkere snavel en iris. Vanaf hun jeugd ruien ze in zes jaren naar een volwassen kleed, maar de variatie in verenkleden is te groot om de precieze leeftijd eraan af te lezen.

Vlak voor me landt een onvolwassen vogel op de grote rots waar de zigeuner vanaf sprong. Voordat de vogel zijn lijf aan de aarde toevertrouwt werpt hij zijn enorme klauwen ver vooruit naar de rots en trekt hij zijn vleugels naar achteren. Doet hij dat niet dan zal zijn zware lijf hem bij de landing voorover doen tuimelen. 

Als ik langer langs de wand aan de overzijde tuur vind ik een jonge gier op een nest. Zoals veel pubers niet met hun lange benen overweg kunnen, zo heeft het jong met zijn enorme vleugels te kampen. Die heeft hij niet gesloten over zijn rug liggen, zoals de meeste vogels doen, maar met de handpalmen naar boven gericht naast zich neergelegd. 

Kleurpotlood

Niet ver van het gierennest vandaan zie ik iets rood liggen in de kloof, het lijkt wel een reusachtig kleurpotlood. Dan zie ik wat het is: de snavel van een broedende zwarte ooievaar. Het is het tweede nest dat ik zie van zwarte ooievaars, want verderop aan de rotswand staan drie pluizige jonge zwarte ooievaars op voedsel te wachten. Pas na een uur zie ik een oudervogel op dat nest landen. Het nest ligt bijna een kilometer van me vandaan en zelfs door de telescoop vormen de drie kuikens met hun ouder ernaast een surrealistisch aandoende miniatuur. 

Een zwarte wouw vliegt onderlangs. Hij wordt bestookt door een rotszwaluw en is onder de indruk van de kleine held. Intussen rommelt vlak onder me een vogel in het gras. Het is een grijze gors, typisch een bergvogel. Af en toe vliegt hij even op en gaat in een boompje zitten. Ergens hoog vanaf de rotsen zingt een vogel. Hij heeft het stemgeluid van de merel maar zijn lied is eenvoudiger en weemoediger. Ik tuur de rotsen af en zie de donkerblauwe vogel zitten: een blauwe rotslijster. Kort daarna komt hij vlak voor me op een tak zitten. Er zit al heel lang een putter te zingen. Ik besluit hem op te zoeken om even van zijn vrolijke kleuren te genieten. Ik vind hem op een intiem plekje in de struik. Ik denk dat hij daar al die tijd heeft gezeten.

Opvliegend

Niet alleen de berg is vol leven, ook de dalen rondom. Als we weer bij onze kampeerplaats aankomen, treffen we op een van onze campingstoelen een pluizige jonge blauwe ekster aan. Met zijn korte staart en vlerken kan hij nog niet vliegen. Maar als ik hem voorzichtig probeer te pakken, weet hij toch nog heel behendig te vluchten. De keel die hij opzet zal er wel voor zorgen dat zijn ouders hem snel weer vinden. De meeste jonge blauwe eksters zijn al groter. Ze krijsen om voer, maar de oudervogels moeten ook om hun veiligheid denken. Telkens als er een zwarte wouw overvliegt laten ze een doordringend ratel horen. Zelfs de Turkse tortels, toch het toonbeeld van vrede, krijgen af en toe met hun opvliegende aard te maken.

Verreweg het mooiste geluid dat ik op onze camping hoor is dat van de zwarte spreeuwen. Zodra je Spanje binnen komt lijken alle spreeuwen plots hun spikkels te verliezen. Toch verschilt de zwarte spreeuw niet alleen door zijn ongespikkelde verenpak van de gewone spreeuw. Hun zang is ook duidelijk anders. Die klinkt ronduit baldadig en heeft veel meer heldere fluittonen. Die klinken nu eens spottend dan weer lijken ze op die van een bouwvakker die een meisje nafluit. 

Het is alsof de zwarte spreeuwen de aandacht proberen te trekken van de toeristen die alleen maar voor de gieren zijn gekomen.