Piet J. van den Hout

27 februari 2019 — De zon beschijnt de wintereiken. Het is al weer over negenen. Door een wilgenstruik sluipt stilletjes een tjiftjaf. Mijn eerste dit jaar. In de bomen rondom wemelt het van de vinken, mezen, staartmezen, goudhaantjes en spechten. Ze laten van zich horen, een symfonie van fijnbesnaarde vogelgeluiden. Verderop klinkt een zwaar en sonoor ‘kraa-kraa’. Het is alsof de contrabas zich in het orkest meldt. Dit is onmiskenbaar de vluchtroep van een raaf.

Het geluid komt van de heide en ik ren er naartoe. Als ik vrij zicht heb, hoor of zie ik in de verste verte geen raaf meer. Als hij verder gevlogen is, dan zijn de dennenbossen ten zuiden van de heide de meest waarschijnlijke bestemming. Raven houden van dennenbossen. Ik richt mijn telescoop en warempel, daar vliegt een heel eind weg, vlak boven het bos, een grote zwarte vogel. De kop is veel prominenter die van de zwarte kraai, de staart is breder en zijn vleugelslag langzamer. Dat is de raaf, ongetwijfeld. Ik besluit erheen te gaan. Je weet nooit, misschien hangt hij er straks nog rond. Ik zet er flink de pas in en na een minuut of vijf sta ik aan de bosrand. Hoog in een zwarte den zit een zwarte kraai ongedurig om zich heen te kijken. Dan klinkt weer het diepe ‘kra-kra’. Het geluid komt dichterbij en over de bomen komt de raaf aanvliegen, met twee verhitte nijlganzen in zijn kielzog. Dat is het laatste wat ik van hem zie vandaag.

Uitgeroeid

Afgezien van broedgevallen in de Maashorst, en vorig jaar in het Leenderbos, broeden raven niet in Noord-Brabant. Niet meer, althans. Ze zijn uitgeroeid. Dat begon al in de Middeleeuwen.

De Germanen, met hun oppergod Wodan, vereerden de raaf nog. Strijders voerden de zwartrokken trots in hun vaandel. De Christenen van de vroege Middeleeuwen waren de vogel minder goed gezind. Met hun zwarte verenpak en hun gewoonte om aas te eten, waren raven en andere kraaien een voorbode van de dood. En ze zorgden ook nog eens voor overlast in de landbouw. Reden genoeg om ze uit de weg te ruimen. Dat lukte goed, vooral vanaf de achttiende eeuw. Totdat ze in 1928 uit Nederland waren verdwenen. Daar kwamen ze pas weer in de jaren zeventig terug. Niet spontaan, maar door herintroductie. Vooral de Veluwe raakte geleidelijk weer bevolkt. Daar zitten ook vandaag de dag de meeste raven, de helft van de ruim honderd territoria die Nederland rijk is.

Op scherp

Komende tijd zal ik op scherp staan. Dan zal hopelijk duidelijk worden of deze raaf de Regte Heide slechts op een zwerftocht aandeed, zoals een soortgenoot dat rond 30 maart vorig jaar deed, of dat hij andere plannen heeft. Plannen waar hij wellicht ook een partner in zal betrekken. Tenzij hij (of zij) jonger is dan drie jaar. Dan zullen die plannen hoe dan ook nog even worden uitgesteld.

Bronnen:

Op Ingeschiedenis.nl vond ik historische gegevens over de vervolging van raven.